اندروید Q در راه است؛ هر آنچه باید راجع به دهمین سیستم عامل گوگل بدانید

در کنفرانس سالانه Google IO اخبار و اطلاعات زیادی راجع به Android Q منتشر شد و گوینده سالن شایعات زیادی را تایید و برخی را رد کرد و در آخر زمان دقیق انتشار نهایی نیز مشخص شد.

دهمین نسخه از سیستم عامل اندروید تا مرداد ماه منتشر نخواهد شد، ولی علاقمندان میتوانند نسخه Android Q beta 3 را برای دستگاه خود دانلود کنند، البته باید این 23 اسمارت فون لیست زیر را داشته باشند.

• Google Pixel 3
• Google Pixel 3 XL
• Google Pixel 3a
• Google Pixel 3a XL
• Google Pixel 2
• Google Pixel 2 XL
• Google Pixel
• Google Pixel XL
• Asus Zenfone 5Z
• Essential Phone
• Huawei Mate 20 Pro
• LG G8
• Nokia 8.1
• OnePlus 6T
• Oppo Reno
• Realme 3 Pro
• Sony Xperia XZ3
• Techno Spark 3 Pro
• Vivo X27
• Vivo Nex S
• Vivo Nex A
• Xiaomi Mi 9
• Xiaomi Mi Mix 3 5G

یکی از بزرگترین تغییرات نسخه دهم نسبت به اندروید Pie، حالت تاریک سراسری یا Dark Theme خواهد بود. اما دیگر تغییرات این سیستم عامل نسبت به نسخه های پیشین چیست؟ در این مقاله قصد داریم همه نکات، ویژگی ها و اطلاعات مربوط به این سیستم عامل جدید را مورد بررسی قرار دهیم.

سوالات مهم

• Android Q چیست؟ نسخه بعدی (دهم) سیستم عامل اندروید میباشد.
• زمان انتشار نسخه بتای این سیستم عامل چه موقع است؟ صاحبان اسمارت فون های معرفی شده در لیست بالا میتوانند همین حالا نسخه beta 3 را دریافت کنند.
• زمان انتشار نسخه کامل Android Q چه موقع است؟ به احتمال زیاد در مرداد یا اوایل شهریور ماه میتوان آن را دریافت کرد.
• دانلود Android Q چه هزینه های در برخواهد داشت؟ به احتمال زیاد این نسخه هم رایگان خواهد بود.

زمان بندی انتشار Android Q

• 22 اسفند 97: اولین نسخه بتای این سیستم عامل منتشر شد.
• 14 فروردین 98: چندین باگ و خطا در Android Q beta 2 رفع شد.
• 17 اردیبهشت: در کنفرانس سالانه Google IO 2019، نسخه beta 3 منتشر شد.
• اواسط خرداد: آخرین بسته به روز رسانی مهم یا همان beta 4 منتشر خواهد شد.
• تیر و مرداد: beta 5 و beta 6 که شامل رفع باگ beta 4 است، به احتمال زیاد در این ماه منتشر خواهد شد.
• مرداد و اوایل شهریور: نسخه نهایی و پایدار Android Q در این بازه یک ماهه منتشر خواهد شد.

گوگل برای بازه شش ماهه انتشار نسخه های بتا تا عرضه نسخه نهایی، یک پروسه شش مرحله ای تدارک دیده است. سه مرحله از آن ها انتشار به روز رسانی افزایشی (اضافه کردن ویژگی های جدید) است، یک مرحله مربوط به به روز رسانی API های نهایی و SDK رسمی است و دو مرحله دیگر به انتشار کاندید های نسخه نهایی اختصاص یافته اند.

با توجه به انتشار به روز رسانی ها به صورت ماهانه، میتوان انتظار داشت که آگوست (مرداد یا اوایل شهریور) زمان انتشار نسخه نهایی و پایدار باشد، چرا که نسخه های پیشین هم در این ماه عرضه شده اند. ولی این به معنی استفاده همه دستگاه های اندرویدی از Android Q در این ماه نیست.

انتشار دستگاه هایی که به طور پیش فرض از این سیستم عامل استفاده میکنند، به اواخر 2019 و حتی 2020 موکول خواهد شد، چرا که سازندگان مختلف رابط های کاربری خود را مبتنی بر این سیستم عامل توسعه میدهند و ویژگی ها و قابلیت های مخصوص خود را به آن اضافه میکنند. کاربرانی که از دستگاه های پرچمدار جدید استفاده میکنند هم باید تا عرضه نسخه مناسب دستگاهشان چند ماهی صبر کنند.

اندروید کیو: ویژگی های جدید

به لطف انتشار نسخه های بتای این سیستم عامل، حالا بهتر میتوانیم قابلیت های این سیستم عامل را بررسی کنیم. نسخه beta 3 شامل ویژگی های جدید و رفع باگ های نرم افزاری است و انتظار میرود با انتشار نسخه beta 4 در اواسط خرداد ویژگی های جدیدتری هم اندروید کیو را مزین کند.

برخی از تغییراتی که شایعه شده بود، تایید شده اند و برخی دیگر هنوز یک شایعه باقی مانده اند. در ادامه قابلیت هایی که باید از نسخه نهایی انتظار داشت را معرفی و بررسی خواهیم کرد.

حذف Android Beam

یکی از نکات سیستم عامل جدید، حذف Android Beam است. Android Beam یک روش انتقال داده بین دو دستگاه با استفاده از NFC است. در نسخه بتا و نهایی، چسباندن دو دستگاه به هم هیچ کاری نمیکند و در کنفرانس سالانه گوگل هم این نکته تایید شد.

ولی آیا گوگل قصد دارد متد انتقال داده دیگری را جایگزین Android Beam کند؟ این نکته در هاله ای از ابهام است. احتمالاً باید تا انتشار نسخه نهایی یا شاید عرضه Google Pixel 4 (در مهر ماه) منتظر بمانیم.

پشتیبانی از دستگاه های انعطاف پذیر

گفته میشود که Android Q با دستگاه های انعطاف پذیر یا به قول پستی در Android Developers Blog، “نمایشگر های نوآورانه و انعطاف پذیر” سازگاری بیشتری خواهد داشت.

به عنوان مثال Galaxy Fold سامسونگ که یکی از دیوایس های تاشوی بازار است، هم حالت نمایشگر تاشو و هم تخت دارد. با پشتیبانی درونی گوگل از این نوع رابط های کاربری، به احتمال زیاد بعد از معرفی و انتشار رسمی Android Q شاهد عرضه محصولات جالب و تاشوی بیشتری خواهیم بود.

بنا بر ادعای Dave Burke، نایب رئیس بخش مهندسی گوگل، توسعه دهندگان میتوانند شبیه ساز دستگاه انعطاف پذیر را در نسخه بتا 2 در Android Studio 3.5 مشاهده کنند.

مولتی تسکینگ در اندروید کیو یا ‘bubbles’

اگر قبلاً از اپلیکیشن Facebook Messenger استفاده کرده اید، احتمالا با رابط کاربری bubbles آشنایی دارید. این یک راه ساده برای مکالمه با دوستان از طریق پنجره های کوچک شناور است که در حال انجام کار اصلی، میتوانید از آن استفاده کنید. با این ویژگی میتوانید با لمس تصاویر پروفایل، مکالمه دوستان خود را تغییر دهید.

گوگل هم این ایده را در سیستم عامل جدید خود به کار برده و آن را شیوه جدید مولتی تسکینگ نامیده است. تاکنون، مثال هایی از این قابلیت در اپلیکیشن های Message و Hangouts دیده شده است. ولی گوگل در صدد است که زمان توسعه اپلیکیشن، سازگاری متقابل و مجوز های حریم خصوصی کاربر را کاهش دهد، پس انتظار میرود اپلیکیشن های خارج از اکوسیستم گوگل هم این قابلیت را داشته باشند.

Dark Theme، حالت تاریک سراسری

گفته میشود که حالت تاریک (شب) همگانی و سراسری در Android Q تعبیه خواهد شد که Dark Theme نام دارد. در کنفرانس سالانه گوگل از این حالت رونمایی شد ولی به نظر میرسد که نیاز است بخش های بیشتری از سیستم عامل را در بر بگیرد چرا که در حال حاضر تنها در منوی تنظیمات قابل مشاهده است.

کاربر میتواند به دو روش Dark Theme را فعال یا غیر فعال کند. هر دو روش در نوار کشویی اعلانات قابل دسترسی است. روش اول دکمه دسترسی سریع Dark Theme است که بین حالت تاریک و حالت روشن پیش فرض جابجا میشود.

حالت دوم اما از طریق حالت Battery Saver mode قابل دستیابی است که به طور خودکار حالت تاریک اندروید کیو را فعال میکند. این ویژگی برای دستگاه هایی که از پنل های OLED استفاده میکنند، بسیار مفید خواهد بود زیرا در این نوع پنل ها، پیکسل های نقاط تاریک نمایشگر به طور کامل خاموش میشوند و در مصرف باتری صرفه جویی زیادی صورت میگیرد.

قابلیت های حریم خصوصی جدید Android Q

پستی در وبلاگ Android Developer نوشته شده بود که ادعا میکرد Android Q تاکید زیادی بر افزایش محافظت از حریم خصوصی کاربر خواهد داشت و کنفرانس سالانه گوگل هم این نکته را تایید کرد.

از این پس کاربر ها کنترل بیشتری روی دسترسی اپ ها به مکان کاربر، فایل های اشتراکی و اطلاعاتی مثل عکس و ویدیو خواهند داشت. تغییر مفید دیگر این است که حالا به جای جا به جایی خودکار تمرکز اپ ها به اکتیویتی های پشت صحنه (مثل آلارم یا تماس تلفنی)، توسعه دهندگان میتوانند انتخاب کنند که اعلان های مهم تر را ارسال کنند.

Android Q beta 3 همچنین ویژگی جدیدی به نام Scoped Storage را معرفی کرده است. این قابلیت کاربران را قادر میسازد تا دسترسی اپ ها به حافظه خارجی (مانند کارت های microSD) را کنترل کنند. همچنین با محدودیت دسترسی به اطلاعات غیر قابل تغییر مانند شماره سریال دستگاه یا کد IMEI، از هویت کاربران محافظت میکند و هنگام وصل شدن به شبکه Wi-Fi جدید، آدرس MAC را تغییر میدهد.

احتمالاً این ها بزرگترین و اصلی ترین تغییرات Android Q مربوط به توسعه دهندگان خواهد بود، چرا که در پست رسمی گوگل آمده “ما این تغییرات را زودتر در اختیار شما قرار خواهیم داد تا برای آماده سازی های لازم به اندازه کافی زمان داشته باشید”.

Project Mainline: آپدیت های امنیتی در پس زمینه

پروژه دیگری که تو کنفرانس سالانه 2019 معرفی شد، Project Mainline نام دارد که توسعه دهندگان اندروید را قادر میسازد که بدون پکیج های نرم افزاری کامل یا بدون آپدیت های کامل از OEM ها، برخی از بخش های به خصوص اندروید (به نام ماژول) را به روز رسانی کنند.

این آپگرید های حیاتی به صورت خودکار در پشت زمینه از Google Play دانلود میشوند و با ریبوت بعدی دستگاه به کار گرفته میشوند. این قابلیت بیشتر برای بهبود حریم شخصی و امنیت استفاده خواهد شد ولی در پست وبلاگ توسعه دهندگان ذکر شده که سازندگان بازی هم میتوانند برای اضافه کردن بخش ها یا به روز رسانی های مختلف از این قابلیت استفاده کنند.

گفته شده که هر دستگاهی که از نسخه دهم اندروید استفاده کند، میتواند از Project Mainline استفاده کند.

5G

اینطور که پیداست، اندروید کیو برنامه هایی برای تکنولوژی 5G تدارک دیده است. API های جدید اپ ها را قادر میسازند تا نرخ اتصال کاربر به اینترنت و تاخیر آن را تشخیص داده و هزینه بردار بودن آن بر حسب حجم را نیز متوجه شوند.

این قابلیت به توسعه دهندگان کنترل بیشتری برای ارسال داده به کاربر ها میبخشد، مخصوصا وقتی کاربران ارتباط ضعیف تری دارند یا حجم اینترنت آن ها محدود است.

Live Caption

یکی از قابلیت هایی که در کنفرانس برنامه نویسان سالانه گوگل IO معرفی شد، Live Caption است که میتواند صدای درون یک ویدیو یا یک فایل صوتی را به متن تبدیل کند و زیر آن به نمایش در آورد. این ویژگی هیچ نیازی به اتصال اینترنت ندارد و با سیستم تشخیص صدا و NLP خود دستگاه میتواند صدا های یک ویدیو را به متن تبدیل کند.

در کنفرانس گوگل، قابلیت Live Caption را دیدیم که با Live Transcribe همکاری کرد تا صدای ورودی را به متن تبدیل کند، و بعد با کاربر با تایپ به آن پاسخ داد. در این نمایش، ترکیب این دو که Live Relay نامیده میشود، کاربر را قادر میسازد تا بدون صحبت کردن یک تماس تلفنی برقرار کند.

آخرین قابلیت دسترسی که در اندروید کیو به کار رفته Project Euphonia نام دارد که برای بهبود تشخیص کلمات اندروید، هنگام پردازش بهتر دستورات صوتی به کار میرود.

ابزار توسعه دهندگان برای اپ ها: سیستم تنظیمات، ارتباط، رسانه و …

توسعه دهندگان میتوانند سیستم تنظیمات متنی مهمتر را در اپ ها به نمایش بگذارند و ویژگی Slices که در اندروید 9 تعبیه شده بود را بهتر میکنند. پس به جای اینکه برای ایجاد تغییری در دستگاه مثل روشن کردن حالت پرواز یا Wi-Fi یا داده تلفن همراه به بخش تنظیمات بروید، میتوانید از درون مرورگر خود این کار را انجام دهید.

همچنین تغییراتی در بخش ارتباط به وجود آمده که “adaptive Wi-Fi” نام داشته و حالت عملکرد قوی و کم تاخیر را روشن میکند. قابلیتی که هنگام بازی های آنلاین یا برقراری تماس های تصویری بسیار مفید خواهد بود.

آیا از ایجاد عمق و پرتره در نرم افزار دوربین پیکسل های گوگل خوشتان آمده؟ خبر خوب این است که در اندروید کیو، اپ ها میتوانند داده عمق تصویر را نیز درخواست کنند (JPEG + XMP metadata + عمق صحنه) تا به گفته گوگل “آپشن های تاری و بوکه ها را در اپلیکیشن شخصی سازی کند.” در این کنفرانس گفته شد “از حالا میتوانید از این داده استفاده کنید تا تصاویر سه بعدی ایجاد کنید یا عکسبرداری AR (واقعیت افزوده) انجام دهید.”

دهمین نسخه از اندروید همچنین کودک های ویدیویی بیشتری را نیز پشتیبانی میکند: AV1 که سازندگان که افراد را قادر میسازد ویدیو های با کیفیت را استریم کنند، Opus برای فایل های صوتی و +HDR10 برای ویدیو هایی با محدوده داینامیک گسترده برای دستگاه هایی که از آن پشتیبانی میکند، مانند خانواده Galaxy S10.

مجوز های بیشتر برای محافظت از حریم شخصی کاربر

Android Q به طور کلی بخش مجوز ها را زیر و رو خواهد کرد، به این صورت که کاربران میتوانند بهتر روی اطلاعاتی که منتشر میکنند، کنترل داشته باشند.

نکته ای راجع به این موضوع شایعه شده که البته هنوز تایید نشده این است که حالا کاربران میتوانند به صورت کلی مشاهده کنند که به کدام اپ ها چه مجوز هایی داده اند، مانند دسترسی به موقعیت مکانی یا میکروفون. امکان جستجو بر اساس مجوز های مختلف هم وجود دارد تا کاربر سریعاً بفهمد که کدام اپ ها به دوربین، مخاطبان یا موقعیت مکانی دسترسی دارند.

همچنین میتوان هر اپلیکیشن را به صورت جداگانه بررسی کرد و مجوز های مختلف را خاموش یا روشن کرد یا امکان دسترسی هنگام استفاده از اپ را به آن داد.

ابزار توسعه دهندگان

بنا به ادعای وبسایت XDA، ابزار مخصوص توسعه دهندگان جدید زیادی در اندروید کیو تعبیه شده ولی واضح نیست که آیا همگی به کار می آیند یا خیر.

پنجره های Freeform که میتوان آن را با لمس و نگه داشتن آیکن اپ در بخش recent apps فعال کرد، برگشته اند. از سوی دیگر، XDA خبر از قابلیت دیگری به نام “Game Update Package Preference” میدهد که هدفش کمی ناشناخته باقی مانده است. قابلیت دیگر “force desktop mode” نام دارد که به نظر میرسد برای نمایش سیستم عامل در نمایشگری خارجی (مانند Samsung Dex) به کار میرود.

هنوز رابط کاربری سیستم عامل کامل نشده و ویژگی های جدیدی مثل ضبط ویدیو نیز تعبیه نشده است.

احراز هویت مانند Face ID برای لاگین ها یا خرید

ویژگی دیگری که در وبسایت XDA ذکر شده این است که ممکن است سیستم عامل از قابلیتی پشتیبانی کند که کاربران IOS مدتی به آن افتخار میکردند، یعنی تکنولوژی Face ID. گفته شده که نسل بعدی سیستم عامل گوگل به احتمال زیاد به صورت پیش فرض از سخت افزار اسکن چهره پشتیبانی خواهد کرد.

هنوز نحوه کار این ویژگی نامشخص است و معلوم نیست که برای اسکن ویژگی های چهره، اطلاعات سنسور ها را ترکیب میکند یا خیر. ولی از کد های خطای داخل APK سیستم عامل درز پیدا کرده که دستگاه برای اسکن بهتر چهره کاربر، خواستار قرار دادن گوشی در زوایای مختلف است.

تعدادی کد دیگر هم در این سیستم عامل دیده شده که به گفته کاربران و توسعه دهندگان XDA کاربر را قادر میسازد که برای تکمیل فرآیند خرید یا ورود به اپ های مختلف از اسکنر چهره استفاده کند.

اینکه دستگاه ها میتوانند از Face ID استفاده کنند یا خیر مسئله دیگری است، چرا که اسمارت فون های برای اسکن صحیح چهره به سخت افزار مخصوص یا مشخصات خاص دوربین سلفی نیاز دارند.

خداحافظی با دکمه برگشت و سلام بر کنترل های حرکتی

با اینکه سازندگان اسمارت فون های اندرویدی در سال های اخیر سعی داشته اند ژست های حرکتی مخصوص به خود را ابداع کنند، سیستم عامل خام اندروید همواره فقط از دکمه ثابت مجازی در نوار نویگیشن پشتیبانی میکرد. احتمالا دیگر آن روز ها به پایان رسیده، چرا که بنا بر وبسایت XDA، اندروید کیو از ژست های کنترلی هم پشتیبانی خواهد کرد.

به نظر میرسد که کاربر تنها میتواند از سیستم ناوبری Google Pixel 3 استفاده کند؛ یک شکل در انتهای نمایشگر که کاربر برای کار در ویندوز باید آن را به جهات اصلی بکشد.

لازم به ذکر است که سیستم عامل اندروید از نوع متن باز است، یعنی سازندگان اسمارت فون ها یا توسعه دهندگان میتوانند متد و سیستم ناوبری مخصوص به خود را داشته باشند، پس بعید است که این، تنها راه ناوبری با سیستم عامل باشد.

کلام آخر

البته دو قابلیت جدید دیگری هم به دهمین نسخه اندروید منسوب شده است که صحت آن کمی در هاله ای از ابهام است.

این دو قابلیت، مدت زمان نمایش اعلان پیام و به کارگیری نوع متفاوتی از اعلان میباشد. اولی برای “پیام هایی است که درخواست انجام کاری دارند”، در حالیکه دیگری مربوط به اعلان هایی است که فقط برای یادآوری نکته خاصی به نمایش در می آیند. حالا کاربر میتواند مدت زمان نمایش این اعلان را بین 30 تا 120 ثانیه تغییر دهد.

همچنین پشتیبانی رسمی از +HDR10 هم دیده میشود. امسال اسمارت فون های کمی از جمله Galaxy S10 های سامسونگ از این کودک استفاده کرده اند و انتظار میرود با معرفی Android Q و عرضه دستگاه های جدید، استفاده از این کودک هم بیشتر شود.

تا به اینجا، این تنها اطلاعاتی است که به دست ما رسیده ولی انتظار میرود با انتشار نسخه های بتای دیگر، جزئیات بیشتری از این سیستم عامل فاش شود.